Ruim een half miljoen werknemers in de horeca

Bekijk de arbeidsmarktmonitor en lees de horecarapportage.

Goed herstel na corona

Door de coronapandemie gingen er als gevolg van de gedwongen sluitingen meer dan 100.000 banen tijdelijk verloren, met name in de flexibele schil. Na corona moest er dus een grote inhaalslag worden gemaakt. De horeca is hier grotendeels in geslaagd en dat toont de veerkracht van onze sector! In 2022 werkten er 508.000 mensen in de horeca en dat is meer dan voor de coronapandemie.

Veel vacatures vervuld

In het derde kwartaal van 2022 werd een recordaantal van 41.000 vacatures vervuld. Vanaf de eerste helft van 2023 lijkt het aantal werkenden zich te stabiliseren. Maar dat neemt niet weg dat de horeca nog wel te maken heeft met een hoge vervangingsvraag en niet alle openstaande vacatures konden worden vervuld.

Door de eerder ontstane achterstand rondom het invullen van vacatures, ligt het aantal openstaande vacatures in 2023 nog altijd hoger dan voor de coronapandemie. Wel lijkt de achterstand langzaam te worden ingehaald: met een hoger aantal vervulde vacatures dan ontstane vacatures, neemt het aantal openstaande vacatures af.

Veel jongeren, maar ook meer 65-plussers

De gemiddelde leeftijd van de werkenden in de horeca steeg tijdens de pandemie als gevolg van het wegvallen van veel bijbanen naar 33 jaar, maar ligt nu met 31,6 jaar weer op het oude niveau. Het percentage werkenden onder de 35 jaar was 65,3% in 2019, ruim 60% in coronajaar 2020 en stabiliseert nu weer rond 64,6%.

De leeftijdsgroep 15-24 jaar is in de horeca het grootst. Bij restaurants zit deze rond de 50%. Daar werken ook de meeste oproepkrachten en is de deeltijdfactor met 0,56 ook hoog. Alleen bij hotels is deze met 0,70 hoger. Heel veel jongeren kiezen dus nog steeds voor een (bij)baan in de horeca.

Opvallend is dat het aandeel 65-plussers in de horeca is toegenomen: van 1,9% in 2019 naar 2,6% in 2022. Het hoogste aandeel 65-plussers is te vinden in de branche cafés, namelijk 4,5% in 2022. De vergrijzing begint dus ook door te werken in de horeca.

Meer flexibele contracten

Behalve in de coronajaren is het aantal flexibele arbeidsovereenkomsten sinds 2018 aanzienlijk toegenomen. In 2022 hadden 398.900 personen een flexibel contract, dat is meer dan voor corona.

Aan de andere kant daalt het aantal vaste arbeidsovereenkomsten al jaren. Het aandeel vaste overeenkomsten is tussen 2018 en 2022 gedaald van 28% naar 21%. Deze daling is het gevolg van een groeiend aandeel uitzendkrachten/oproepkrachten en een afname van personen in loondienst.

Hoge arbeidsmarktmobiliteit

De horeca heeft over de jaren heen gemiddeld een bruto instroom van 40%. In 2022 lag dit percentage zelfs op 45%. Dat betekent dat in 2022 45% van het totale aantal werkenden in de horeca aan een nieuwe baan begon. 9% zijn mensen die al binnen de horeca werkten en 35% is helemaal nieuw in de branche. Voor het grootste deel gaat het om flexibel werk waarbinnen oproepkrachten weer de grootste groep vormen. Gemiddeld wordt 2,5 jaar bij dezelfde werkgever gewerkt. De horeca heeft deze flexibiliteit nodig, mede als gevolg van seizoenfluctuaties. Maar ook heel veel werkenden vragen om flexibiliteit. De arbeidsmarktmobiliteit is het hoogst bij de restaurants: 48%.

Personeelskrapte niet weg

De personeelskrapte is nog niet weg. De spanningsindicatoren liggen in het tweede kwartaal van 2023 voor beroepsgroep managers horeca op 8,1 en voor koks op 8,0. Dit geeft de verhouding aan tussen het aantal ontstane vacatures en het aantal kortdurende werklozen. Een indicator hoger dan 1,5 duidt op een krappe arbeidsmarkt, bij hoger dan 4,0 is de arbeidsmarkt zeer krap. Voor de andere beroepsgroepen is geen spanningsindicator beschikbaar, maar ook daar is de krapte nog groot.

Ook in de komende jaren krapte, aantal horecagediplomeerden dalend

De hoogste piek is achter de rug, maar we verwachten dat het personeelstekort binnen de horeca de komende jaren zal aanhouden. Als gevolg van vergrijzing zijn er minder jongeren beschikbaar, voor de horeca een belangrijke doelgroep. Dit zien we al een aantal jaren terug in het horecaberoepsonderwijs, waar de leerlingenaantallen dalen. In schooljaar 2017-2018 volgden nog 35.400 een horecaopleiding in het mbo of hbo. Dit aantal was in het schooljaar 2021-2022 gedaald tot 29.400 studenten (-17%). De grootste daling zit op mbo-niveau 2 (-27%; -3.200 studenten) en mbo-niveau 3 (-15%; -1.200 studenten). En dat zijn nu juist de leveranciers van vakkrachten in de horeca.

Investeren in mensen, innovatie en duurzaamheid zijn de sleutels voor succes

De horeca is creatief en veerkrachtig. Dat is tijdens corona wel gebleken. Het blijvend investeren in medewerkers is belangrijk, want de mens maakt het verschil. De grootste winst blijft te behalen in het langer vasthouden van medewerkers. De nieuwe cao ondersteunt dit. Goede arbeidsvoorwaarden, loopbaanmogelijkheden en investeren in scholing van medewerkers maken de sector aantrekkelijk om in te blijven werken. Ook moeten we beter inspelen op flexbiliteitswensen van (jonge) werknemers en kijken naar de kansen die technologie biedt om werk slimmer te organiseren.

We blijven jullie daarbij ondersteunen, bijvoorbeeld via ons eigen Personeelsplan en door de samenwerking met andere partijen in de gastvrijheidssector via het Hospitality Pact. Ook zorgen we voor een toekomstbestendige pensioenregeling en eigentijdse en concurrerende arbeidsvoorwaarden. Waarmee medewerkers een toekomstperspectief in de sector hebben en ondernemers tegelijkertijd ruimte houden om te ondernemen.