Regelgeving voor wegwerpplastic aangepast: wat betekent dit voor horecaondernemers?

Het doel: minder wegwerpplastic

Sinds 1 juli 2023 gelden er regels voor ‘consumptie onderweg’ zoals een meerprijs voor plastic wegwerpbekers en -bakjes en het verplicht aanbieden van een herbruikbare variant of BYO. Per 1 januari 2024 is het gebruik van deze eenmalige plastic producten bij consumptie ter plaatse verboden. Zie voor meer informatie dit artikel. Herbruikbaar is voortaan de norm. De regels vloeien voort uit de Europese Single Use Plastics (SUP) Richtlijn, die erop gericht is de impact van wegwerpplastic op het milieu te verminderen. Nederland streeft naar een reductie van 40% in het gebruik van plastic wegwerpbekers en -bakjes in 2026 ten opzichte van 2022.

Evaluatie: waar lopen ondernemers tegenaan?

In de evaluatie zijn ondernemers en consumenten bevraagd en zijn signalen van de inspectie meegenomen. Het rapport laat zien dat de regels effectiever en duidelijker kunnen. Dat is vooral zo bij consumptie onderweg. Bij consumptie ter plaatse lijkt het goed te lopen. Hier wordt het grootste resultaat geboekt.

Aangepaste regelgeving vanaf 2026

Om deze knelpunten weg te nemen, heeft staatssecretaris Jansen enkele wijzigingen voorgesteld. Deze aanpassingen moeten de regels duidelijker en eenduidiger maken:

1. Consumptie onderweg:

• De huidige verplichting blijft bestaan: ondernemers moeten een herbruikbaar alternatief aanbieden, zoals eigen herbruikbare verpakkingen of het accepteren van meegebrachte verpakkingen (BYO).
• Vanaf 2026 wordt een vaste meerprijs van 25 cent ingevoerd voor wegwerpbekers of -bakjes met plastic. Voor een maaltijd die uit meerdere eenmalige plastic bakjes bestaat wordt een keer 25 cent gerekend.
• De meerprijs geldt alleen als de verpakking ter plaatse wordt gevuld (bijvoorbeeld bij een cafetaria of koffiebar). Deze geldt niet voor voorverpakte producten (bijvoorbeeld een maaltijdsalade in de supermarkt) en voor maaltijdbezorging (bijvoorbeeld thuisbezorging na bestellen).
• Ondernemers mogen de meerprijs behouden en kunnen dit gebruiken voor investeringen in herbruikbare alternatieven.

2. Consumptie ter plaatse:

• Herbruikbaar blijft de norm: de maatregelen voor consumptie ter plaatse worden grotendeels voortgezet.
• Ondernemers konden onder bepaalde voorwaarden beroep doen op een uitzondering op de regels, het ging hierbij om hoogwaardige recycling. Deze uitzondering is voor de horeca (ook voor kantoren, bedrijven, instellingen, supermarkten) niet meer toegestaan. Alleen nog wel bij gesloten evenementen, zoals festivals.

Aandacht voor kleine ondernemers

De evaluatie laat verder zien dat de regeling relatief veel impact heeft op kleinere organisaties (verenigingen en kleine ondernemers). Het gaat dan om bedrijven met minder dan vijftig werknemers. Deze groep heeft minder mensen en financiën tot hun beschikking om passende oplossingen te zoeken en te implementeren.

Het kabinet gaat onderzoeken hoe deze groep bedrijven hulp te bieden om aan de regeling te voldoen. In de communicatie vanuit de rijksoverheid over deze regelgeving heeft het in 2025 prioriteit om deze groep bedrijven te bereiken, al dan niet via brancheorganisaties, gemeenten en provincies. Het kabinet hoopt verder dat de Subsidieregeling Circulair Implementeren en Opschalen voor deze groep een uitkomst kan bieden.

Wanneer gaan de nieuwe regels in?

De bedoeling is dat de nieuwe regels ingaan vanaf 1 januari 2026, zodat ondernemers genoeg tijd hebben om zich hierop voor te bereiden. In de tussentijd blijft de regelgeving gelden die er nu is. Staatssecretaris Jansen heeft een aanwijzing aan de ILT hierover om de handhaving aan te passen namelijk verlengd van 31 december 2024 tot en met 31 december 2025.

Op donderdag 19 december 2024 vindt er in de Tweede Kamer een commissiedebat circulair economie plaats waarin bovenstaande wijzigingen worden besproken.