Arbeidsmarkt & Personeel
ZZP & Schijnzelfstandigheid, wat zijn de regels?
Vanaf 1 januari 2025 handhaaft de Belastingdienst volledig op schijnzelfstandigheid. Het is dus belangrijk dat je niet met zzp’ers werkt die eigenlijk als werknemer gezien moeten worden. Hoe ga je hiermee om in jouw bedrijf, wat mag wel en wat mag niet.
Het zzp-dilemma
Veel horecaondernemers zijn op zoek zijn naar argumenten om het inhuren van zzp’ers voor reguliere werkzaamheden mogelijk te maken. Argumenten zoals: ‘ze schrijven zichzelf in voor een shift en hebben daarmee dus keuzevrijheid’, ‘ze hebben eigen kleding aan, dus eigen materiaal’ en ‘ze hebben winstoogmerk, want als ze geen goed werk leveren worden ze niet opnieuw ingehuurd’, komen veelvuldig voorbij. En dat is begrijpelijk voor een branche met aanzienlijk personeelstekort.
Essentieel is echter dat het niet gaat om hoe je als ondernemer aan jezelf kan verantwoorden dat de werkende als zzp’er kan werken. Ook gaat het er niet om dat diegene zelf zzp’er wil zijn. Het gaat erom hoe de Wet en de Belastingdienst dit beoordelen. En zij kwalificeren lang niet elke zelfstandige als zzp’er.
Risico op boetes en naheffingen
De overheid gaat er vaak vanuit dat er sprake is van gedwongen zzp’ers, maar dat is in heel veel gevallen niet zo. Veel zzp’ers in de horeca kiezen hier juist zelf voor. Ze willen werken bij verschillende opdrachtgevers en zelf bepalen wanneer ze werken of vrij nemen. Ook bieden ze zelf de zzp-overeenkomst aan. Deze uitgangspunten zijn echter niet voldoende om zzp’er te zijn. Ze moeten voldoen aan bepaalde criteria. De horecabranche is één van de sectoren waar schijnzelfstandigheid vaker voorkomt. Dit betekent een fiscaal en arbeidsrechtelijk risico (potentiële claims) voor ondernemers. Ondernemers die zzp’ers inzetten voor werk dat feitelijk in loondienst zou moeten gebeuren, riskeren boetes en naheffingen tot maximaal 5 jaar terug. De Belastingdienst heeft aangekondigd in 2025 niet direct boetes op te leggen. Het risico op naheffingen en corrigerende maatregelen blijft wel bestaan, met name bij herhaalde overtredingen.
Maak een inventarisatie
Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst handhaven op schijnzelfstandigheid. Ons advies: Start met een overzicht van het aantal zzp’ers in je bedrijf en maak per zzp’er een inventarisatie. Doe een scan met behulp van de criteria hieronder, om te beoordelen of sprake is van een zzp’er of werknemer en beoordeel hoe je verder wil met de zzp’er (handhaven, inhuren via bureau, in loondienst aannemen, een aantal criteria wijzigen).
Let op: de Belastingdienst zal vanaf 1 januari 2025 alleen handhaven op arbeidsrelaties die vanaf die datum verkeerd zijn gekwalificeerd. Situaties van vóór 1 januari 2025 worden niet met terugwerkende kracht gecontroleerd of beboet, tenzij er sprake is van kwaadwillendheid. De zzp’er kan bij het claimen van een dienstverband wel met terugwerkende kracht voor 2025 zaken claimen, zoals vakantiedagen, pensioen of ziektegeld.
Criteria zzp’er – kenmerken die horen bij een opdracht als zzp’er op grond van de scan
- De werkende draagt commercieel risico. Bijvoorbeeld omdat hij/zij de schade moet dragen als het werk niet goed wordt uitgevoerd.
- De werkende doet eigen investeringen voor het werk. Bijvoorbeeld omdat hij/zij zelf de materialen of apparaten voor het werk moet kopen.
- De vergoeding voor het werk ligt duidelijk hoger dan wat binnen de sector normaal gesproken aan werknemers wordt betaald.
- De werkende gedraagt zich naar buiten toe als ondernemer. Bijvoorbeeld doordat hij/zij actief een website beheert en zich aanbiedt voor andere klussen.
- Het gaat om een opdracht van kortere duur of een beperkt aantal uren per week.
- De werkende heeft steeds verschillende opdrachten en opdrachtgevers.
- De werkende heeft de vrijheid om zich te laten vervangen en kan dat in de praktijk ook doen.
- De werkende bepaalt zelf hoe het werk wordt uitgevoerd, niet de opdrachtgever.
- De werkende wordt op factuurbasis per uur of per opdracht betaald. Wanneer per uur wordt betaald, worden alleen de daadwerkelijk gewerkte uren betaald. Bij ziekte ontvangt de werkende niets.
- Er is een ‘resultaatverplichting’ met de werkende afgesproken. Dat betekent dat verwacht wordt dat op een bepaald moment concreet resultaat bereikt wordt, en dat hij/zij daar ook op kan worden aangesproken.
Criteria werknemer – kenmerken die horen bij loondienst op grond van de scan
- Het werk wordt gedurende langere tijd verricht.
- De opdrachtgever kan de werktijden bepalen, bepalen hoe het werk wordt verricht of wat de werktijden zijn.
- De werkende verricht werkzaamheden die ook door werknemers worden verricht bij die organisatie.
- De werkende verricht taken die structureel onderdeel zijn van de organisatie (zoals bediening, afwassen).
- De werkende verricht het werk persoonlijk. De werkende mag zich niet zonder toestemming van de werkgevende laten vervangen.
- De vergoeding/het salaris voor het werk wordt van tevoren per uur (of per maand) afgesproken en op een vast moment overgemaakt.
- De vergoedingen zijn niet veel hoger dan het salaris dat aan werknemers wordt betaald voor gelijksoortig werk.
- De werkende loopt weinig commercieel risico bij het uitvoeren van het werk. Bijvoorbeeld omdat de werkgever de kosten draagt als het werk niet goed wordt uitgevoerd.
- De werkende doet geen of weinig eigen investeringen. Bijvoorbeeld omdat de werkgever de materialen, apparaten of opleidingen aanlevert.
- De werkende heeft een ‘inspanningsverplichting’. Dit betekent dat hij/zij niet rechtstreeks wordt afgerekend op een bereikt resultaat, maar dat verwacht wordt dat de werkende zo goed mogelijk functioneert.
Webinar terugkijken
Op donderdag 3 oktober organiseerden we een webinar over het werken met zzp’ers in 2025. De Belastingdienst en AWVN gaven een toelichting op de regel.
Veelgestelde vragen
De veelgestelde vragen hebben we gebundeld: Bekijk de vragen die tijdens de webinar werden gesteld en de antwoorden